Nieuws

GELUKKIGE VERJAARDAG, SINT-NIKOLAAS
wo 06 december '23

Vandaag, woensdag 6 december, vieren we de feestdag van de grote kindervriend Sint-Nikolaas, de patroonheilige van de parochie/kerk van Glabbeek. Het Sinterklaasfeest is een mix tussen de heiligenverering in de Rooms katholieke kerk en de Germaanse cultus. Hieronder lees je er mee over…

In onze Sint-Niklaaskerk hebben we een prachtig beeld van Sint-Nikolaas met 3 kinderen in een pekelton. Wie kent niet de legende waarbij de Sint drie ingepekelde kinderen terug tot leven wekte? Of het verhaal van de drie meisjes die konden huwen dankzij de bruidsschat die ze kregen van Sint- Nikolaas? Door het openstaande raam wierp hij een buidel met gouden munten in hun schoenen die stonden te drogen voor de openhaard.
De legenden over deze Sint-Nicolaas zijn onuitputtelijk.

We weten dat Nicolaas na zijn dood heilig werd verklaard door Rome en dat hij werd / nog wordt vereerd door vele mensen. Maar waar komen al die gebruiken rond Sint-Nicolaas vandaan? Uit Rome zelf of gaan die ook nog verder terug…

Het Sinterklaasfeest begint haar bestaan eigenlijk al ver voordat Nicolaas geboren werd. De oorsprong ervan vinden we terug in de oppergod Odin uit de Noordse mythologie. Odin is eveneens bekend onder de West-Germaanse naam: Wodan.
Toen de verering van de heilige Nicolaas in onze streken doordrong, werden onze levensgewoonten nog sterk bepaald door de oude Germaanse afgodencultus.
In de Germaanse oudheid was er een feest aan het begin van de winter ter ere van de god Wodan. De Germanen vierden dit feest al geruime tijd toen de eerste christenen onze regio kerstenden. Die eerste christenen onderwezen dat de Schepper van hemel en aarde de enige God was en alleen Hij mocht vereerd worden. Ze riepen op om het Germaanse heidendom af te zweren. Om navolging te krijgen gaven ze de Germaanse heidense feesten een ‘christelijk’ karakter. Zo werd o.a. het Germaanse Midwinterfeest omgetoverd tot Kerstmis en Pasen werd de vervanger voor het Lentefeest. De mensen waren erg gehecht aan de oude gebruiken van deze feesten. Ook vandaag nog versieren we onze kerstbomen voor Kerst, wat een Germaans gebruik was bij het vereren van bomen. Ook de pakjes onder de boom vinden daar hun oorsprong. De eieren bij Pasen zijn dan weer gelinkt met vruchtbaarheid en het nieuwe begin.

Het Sinterklaasfeest is een mix tussen de heiligenverering in de Rooms katholieke kerk en de Germaanse cultus.

De gelijkenissen tussen Sinterklaas en Wodan, de oppergod van de Germanen, zijn verbazend.

Wodan is een oude, strenge en wijze vaderfiguur. Hij wordt afgebeeld met een lange, witte baard, draagt een wijde mantel en rijdt met een grote speer in zijn hand op zijn achtbenige schimmel ‘Sleipnir’, een prachtig wit paard. Hij beheerste bovendien de kunst om met dit paard door de lucht te vliegen (of over de daken te reizen).

Soms daalde Wodan af door de schoorstenen van de huizen en strooide zaden om vruchtbaarheid te bevorderen.
Hij werd bijgestaan door zijn trouwe knecht Eckhart. Eckhart had vaak een bezem – het oeroude vruchtbaarheidssymbool – waarmee hij jonge vrouwen en later kinderen plaagde.

De overeenkomsten met onze Sint zijn duidelijk. De speer werd een staf, de bezem werd een roe.
Zo zijn er nog verrassende parallellen met de verering van Wodan en het feest van Sinterklaas:

  • Aan het begin van de winter brachten de Germanen onder leiding van een tovenaar offers aan Wodan en vierden zij feest rond het vuur. Er werden dan ook geschenken aan elkaar gegeven.
  • Tijdens de koude dagen zaten de mensen bij de grote haard. De haard was het middelpunt van het huis waar men zich warmde, voedsel kookte en verhalen vertelde. Door het brede rookgat hoorden ze Wodan door de lucht scheren en zag men de sterren fonkelen. Langs dat rookgat trad de geestenwereld hun leefwereld binnen. Om Wodan mild te stemmen en om het kwaad van geesten te weren brachten zij offers. Zo legden ze veldvruchten zoals haver, hooi, wortels, bieten of deegkoeken in hun klompen voor zijn paard. Om de Sint gunstig te stemmen, leggen de kinderen ’s avonds naast de schoorsteen wat hooi en wortelen in een schoen voor het paard van de Sint. De deegkoeken doen denken aan de speculaaspoppen bij het sinterklaasfeest.
  • Zo schonk Wodan de ‘runen’, het oudst bekende schrift aan de Germaanse bevolking, en kijk… Sinterklaas geeft chocoladeletters!
  • Ook de dichtkunst was gewijd aan Wodan. Bij het Sinterklaasfeest schrijven de kinderen gedichten.

Als we de verering van Sint-Nicolaas en Wodan naast elkaar plaatsen, zien we ook grote gelijkenissen tussen beiden. Beiden worden aangeroepen als beschermheren. Ze beschikten over wondere krachten en waren milde schenkers: Wodan schenkt zaden voor de oogst, Nicolaas gaf al zijn bezittingen aan de armen.

Zou Sint-Nicolaas een heruitgave van Wodan zijn? Want net als de god Wodan in zijn tijd, is Sint-Nicolaas in onze tijd niet uit onze samenleving weg te denken.

De huidige Sinterklaas is een 19de-eeuwse creatie: vanuit Spanje, komt hij met een stoomboot. Zijn helper Zwarte Piet heeft een roede en een zak cadeautjes, waarmee hij door de schoorsteen naar binnenkomt.

Tegenwoordig kan het kinderfeest Sinterklaas niet langer ontsnappen aan een almaar toenemende controverse rond de figuur van Zwarte Piet… maar dat is weer een ander verhaal.

KERSTVIERINGEN 2023
ma 04 december '23

Van harte welkom in de meeste intieme vieringen van het jaar…

Pagina's